Արտույտաբազե (լատ.՝ Falco subbuteo), բազեների ընտանիքի թռչուն։ Հազվագյուտ է, նստակյաց։

Արտաքին կառուցվածք[խմբագրել]

Մարմնի երկարությունը 30-36 սմ է, թևերի բացվածքը՝ 82-92 սմ, կենդանի զանգվածը՝ 160-280 գ։ Մուգ, գեղակազմ թռչուն է։ Թևերը սրածայր են, երկար, պոչը՝ կարճ, կուրծքը և փորը՝ սպիտակավուն՝ մուգ խայտերով, ներքնապոչը և ոտքերի փետուրները՝ դարչնանարնջագույն։ Դեմքի վերին մասը մուգ է, կոկորդը՝ սպիտակ։ Լավ արտահայտված է այտի բեղանման շերտը։ Արուն վերևից մուգ մոխրագույն է, էգը՝ ավելի դարչնագույն։ Երիտասարդի գագաթը մուգ կապտամոխրագույն է, ճակատը՝ խայտերով, մարմինը վերևից՝ բաց երիզված փետուրներով, ներքևից՝ սևավուն խայտերով։ Սավառնում է՝ թևերն ուղիղ տարածած, պոչը՝ հովհարանման բացած։ Օդում կանգ չի առնում։

Սննդառություն[խմբագրել]

Սնվում է միջատներով, մանր թռչուններով։ Բնադրում է ծառերի վրա, ավելի հաճախ՝ այլ թռչունների (առավելապես՝ ագռավի) հին բներում։ Զոհին բռնում է օդում՝ արագ ու ճարպիկ թռիչքով հետապնդելով նրան։ Ավելի գործուն է երեկոյան։ Բնակվում է լեռնալանջերին, լճափերին, անտառներում, պտղատու այգիներում։

Բազմացում և զարգացում[խմբագրել]

Դնում է 42 մմ տրամագծով, դարչնադեղնավուն՝ կարմրադարչնագույն պտերով 3 ձու։