Առաջավորասիական ընձառյուծ, կովկասյան ընձառյուծ, պարսկական ընձառյուծ (լատ.՝ Panthera pardus ciscaucasica կամ Panthera pardus saxicolor կամ Panthera pardus ciscaucasica), Առաջավոր Ասիայումբնակվող ընձառյուծի ենթատեսակ։

Նախկին ԽՍՀՄ տարածքում այն հաճախ անվանվում էր Panthera pardus tulliana կամ Panthera pardus ciscaucasica, իսկ Panthera pardus saxicolor տերմինը օգտագործում էին արևմտյան մասնագետները։

Պահպանություն[խմբագրել]

Գրանցված է ՀՀ Կարմիր գրքում: Գրանցված է նաև նախկին ԽՍՀՄ–ի Կարմիր գրքում: Ենթատեսակն ընդգրկված է ԲՊՄՄ Կարմիր ցուցակում (ver. 3.1) «Endangered EN C2a(i)», իսկ տեսակը` «Near Threatened» կարգավիճակով: ԲՊՄՄ Կարմիր ցուցակի չափորոշիչներով գնահատվում է որպես «Կրիտիկական վիճակում գտնվող»` CR C2a(i); D:

Պահպանվում է «Խոսրովի անտառ» և «Շիկահող» արգելոցներում, «Արևիկ» ազգային պարկում և «Զանգեզուր» արգելավայրում: 2002 թվականից սկսած WWF հայաստանյան մասնաճյուղը աջակցում է ընձառյուծի պահպանության իրականացմանը և կատարում է տեսակի մոնիթորինգը արեալի սահմաններում:

Տարածվածություն[խմբագրել]

Տարածված է Հյուսիսային Կովկասում, Անդրկովկասում, Արևելյան Թուրքիայում, Հարավային Թուրքմենստանում, Իրանը, Աֆղանստանում:

Տարածվածությունը Հայաստանում[խմբագրել]

Բնակեցնում է Հարավարևմտյան և Հարավային Հայաստանը` «Խոսրովի անտառ» արգելոցի կենտրոնական և արևելյան հատվածներից մինչև հայ–իրանական սահմանը՝ Գեղամա, Զանգեզուրի, Վայոց ձորի, Բարգուշատի և Մեղրու լեռնաշղթաների սահմաններում:

Հայաստանում պոպուլյացիայի առավելագույն մեծ թվաքանակը 10–15 առանձնյակ է: Ներկայիս տարածման տարածքը կազմում է 7497,2 կմ²: Բնակեցման տարածքը կազմում է 2856,8 կմ²: Այն ներառում է մշտական և ժամանակավոր բնակեցման տարածքները և միջանցքներ: Մշտապես բնակվում է միայն «Խոսրովի անտառ» արգելոցում (207.9 կմ²) և գ. Նռնաձորից դեպի հյուսիս (296.9 կմ²) գտնվող տեղամասում գիշատիչը բնակվում է մշտապես:

Բնակության պայմաններ[խմբագրել]

Տարածված է լեռնատափաստաններում, չորային նոսրանտառներում, հարավային լանջերի լեռնային, ենթալպյան և ալպյան մարգագետիններում:

Սննդառություն[խմբագրել]

Որսում են վայրի խոզ, այծյամ, հնդկական մացառախոզ, գորշ նապաստակ: