Անդյան աղվեսը (լատ.՝ Lycalopex culpaeus) Հարավամերիկյան բնիկ կենդանի է։ Հարավային Ամերիկայում այս կենդանին իր չափսերով մեծությամբ երկրորդն է բաշավոր գայլից հետո։ Իր արտաքին տեսքով անդյան աղվեսը նման է սովորական աղվեսին։

Արտաքին բնութագիր[խմբագրել]

Չափսերը[խմբագրել]

 

Անդյան աղվես

Անդյան աղվեսի չափսը տատանվում է կարմիր աղվեսի և կոյոտի չափսերի արանքում։ Նա ունի մոտ 11-12 կգ քաշ։ Մարմնի երկարությունը 90-165 սմ է, պոչինը՝ 30-51 սմ։ Գրանցվեն են նաև ավելի մեծ չափսեր ունեցող աղվեսներ։

Մորթին[խմբագրել]

Անդյան աղվեսի մորթին ունի գորշ երանգ։ Մեջքի և վզի մորթին ավելի բաց է, իսկ մեջքի կենտրոնական մասը` ավելի մուգ։ Պոչը ունի հարուստ մազածածք և սավելի մուգ երանգավորում։ Ականջները նույնպես ունեն գորշ երանգ։

Սնունդը[խմբագրել]

 

Անդյան աղվես անապատում

Անդյան աղվեսի սնունդը հիմնականում բաղկացած է մանր և միջին կենդանիներից՝ կրծողներ, թռչուններ, մողեսներ, նապաստակներ և այլն։ Նրանք երբեմն որսում են նաև գուանակոյի ձագերին։ Անդյան աղվեսը կարող է նաև հարձակում գործել ընտանի կենդանիների վրա։ Նա որսորդության մեջ մրցում է տարբեր հարավամերիկյան կենդանիների հետ։

Բազմացումը[խմբագրել]

Անդյան աղվեսները բազմանում են տարին մեկ անգամ։ Սովորաբար դա լինում է օգոստոս-հոկտեմբեր ամիսներին։ Ծնվում են 2-5 ձագեր։ Բույնը հիմնում են քարքարոտ տարածքներում։ Ձագերը ծնվում են խուլ և կույր։ Նորածինների մորթին շատ գորշ է և բացանում է տարիքի հետ միասին։

Ապրելավայրը[խմբագրել]

Անդյան աղվեսները ապրում են կլիմայական տարբեր հարմարություններ ունեցող վայրերում։ Նրանք կարող են բնակվել նույնիսկ 4800 մետր բարձրության վրա։ Ապրում են անապատներում, տրոպիկական անտառներում, հարթավայրերում, սարերում և այլն։ Նրանք տարածված են գրեթե ամբողջ Անդյան լեռներում՝ Էկվադորից և Պերուից մինչև Հարավային Ամերիկայի հարավային հատվածները՝ Պատագոնիա և Տիեռա դել Ֆուեգա։